کد مطلب:138 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:298
احکام صلح
مسأله 2265 ـ صلح آن است كه انسان با دیگری سازش كند كه مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملك او كند، یا از طلب، یا حق خود بگذرد كه او هم در عوض مقداری از مال، یا منفعت مال خود را باو واگذار نماید یا از طلب، یا حقّی كه دارد بگذرد. بلكه اگر بدون آنكه عوض بگیرد مقداری از مال، یا منفعت مال خود را بكسی واگذار كند، یا از طلب یا حق خود بگذرد باز هم صلح صحیح است.
مسأله 2266 ـ دو نفری كه چیزی را به یكدیگر صلح می كنند باید بالغ و عاقل باشند، و كسی آنها را مجبور نكرده باشد و قصد صلح داشته باشند، و مجتهد جامع الشرائط هم آنان را از تصرف در اموالشان جلوگیری نكرده باشد.
مسأله 2267 ـ لازم نیست صیغه صلح به عربی خوانده شود، بلكه با هر لفظی كه بفهمانند با هم صلح و سازش كرده اند صحیح است.
مسأله 2268 ـ اگر كسی گوسفندهای خود را به چوپان بدهد كه مثلا یكسال نگهداری كند و از شیر آن استفاده نماید و مقداری روغن بدهد، چنانچه شیر گوسفند را در مقابل زحمتهای چوپان و آن روغن صلح كند و قرار نگذارند كه روغن حاصل از خود آن شیر باشد صحیح است ولی اگر گوسفند را یكساله به چوپان اجاره دهد كه از شیر آن استفاده كند و در عوض، مقداری روغن بدهد اشكال دارد.
مسأله 2269 ـ اگر كسی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح كند در
[366]
صورتی صحیح است كه او قبول نماید. ولی اگر بخواهد از طلب یا حق خود بدون صلح بگذرد قبول كردن او لازم نیست.
مسأله 2270 ـ اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبكار او نداند، چنانچه طلبكار طلب خود را به كمتر از مقداری كه هست صلح كند مثلا پنجاه تومان طلبكار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهكار حلال نیست مگر آن كه مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی كند یا طوری باشد كه اگر مقدار طلب خود را می دانست، باز هم به آن مقدار صلح می كرد.
مسأله 2271 ـ اگر بخواهند دو چیزی كه از یك جنس هستند و وزن آنها معلوم است به یكدیگر صلح كنند، در صورتی صحیح است كه وزن یكی بیشتر از دیگری نباشد، ولی اگر وزن آنها معلوم نباشد، اگر چه احتمال دهند كه وزن یكی بیشتر از دیگری است صلح صحیح است.
مسأله 2272 ـ اگر دو نفر از یك نفر طلبكار باشند، یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبكار باشند و بخواهند طلبهای خود را به یكدیگر صلح كنند، چنانچه طلب آنان از یك جنس و وزن آنها یكی باشد مثلا هر دو ده من گندم طلبكار باشند، مصالحه آنان صحیح است. و همچنین است اگر جنس طلب آنان یكی نباشد مثلا یكی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبكار باشد. ولی اگر طلب آنان از یك جنس و چیزی باشد كه معمولا با وزن یا پیمانه آن را معامله می كنند، در صورتی كه وزن یا پیمانه آنها مساوی نباشد، مصالحه آنان باطل است.
مسأله 2273 ـ اگر از كسی طلبی دارد كه باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار كمتری صلح كند و مقصودش این باشد كه از مقداری از طلب خود گذشت كند و بقیه را نقد بگیرد اشكال ندارد.
مسأله 2274 ـ اگر دو نفر چیزی را با هم صلح كنند، با رضایت یكدیگر می توانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یكی از آنان، حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، كسی كه آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
مسأله 2275 ـ تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده اند می توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق بهم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را كه نقد خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند، ولی كسی كه مال را
[367]
صلح می كند در این سه صورت حق به هم زدن صلح را ندارد امّا در صورتیكه طرف در پرداخت مال المصالحه از حدّ متعارف تأخیر كند یا اینكه شرط شده باشد كه مثلا مال المصالحه را نقد بدهد و طرف به شرط عمل ننماید، در این صورت می تواند صلح را بهم بزند و همچنین در بقیّه صور دیگر كه در احكام خرید و فروش گفته شد می تواند صلح را به هم بزند.
مسأله 2276 ـ اگر چیزی را كه به صلح گرفته معیوب باشد می تواند صلح را به هم بزند، ولی اگر بخواهد تفاوت قیمت صحیح و معیوب را بگیرد محلّ اشكال است.
مسأله 2277 ـ هر گاه مال خود را به كسی صلح نماید و با او شرط كند كه اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم باید چیزی را كه به تو صلح كردم وقف كنی و او هم این شرط را قبول كند، باید به شرط عمل نماید.
مسأله 2266 ـ دو نفری كه چیزی را به یكدیگر صلح می كنند باید بالغ و عاقل باشند، و كسی آنها را مجبور نكرده باشد و قصد صلح داشته باشند، و مجتهد جامع الشرائط هم آنان را از تصرف در اموالشان جلوگیری نكرده باشد.
مسأله 2267 ـ لازم نیست صیغه صلح به عربی خوانده شود، بلكه با هر لفظی كه بفهمانند با هم صلح و سازش كرده اند صحیح است.
مسأله 2268 ـ اگر كسی گوسفندهای خود را به چوپان بدهد كه مثلا یكسال نگهداری كند و از شیر آن استفاده نماید و مقداری روغن بدهد، چنانچه شیر گوسفند را در مقابل زحمتهای چوپان و آن روغن صلح كند و قرار نگذارند كه روغن حاصل از خود آن شیر باشد صحیح است ولی اگر گوسفند را یكساله به چوپان اجاره دهد كه از شیر آن استفاده كند و در عوض، مقداری روغن بدهد اشكال دارد.
مسأله 2269 ـ اگر كسی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح كند در
[366]
صورتی صحیح است كه او قبول نماید. ولی اگر بخواهد از طلب یا حق خود بدون صلح بگذرد قبول كردن او لازم نیست.
مسأله 2270 ـ اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبكار او نداند، چنانچه طلبكار طلب خود را به كمتر از مقداری كه هست صلح كند مثلا پنجاه تومان طلبكار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهكار حلال نیست مگر آن كه مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی كند یا طوری باشد كه اگر مقدار طلب خود را می دانست، باز هم به آن مقدار صلح می كرد.
مسأله 2271 ـ اگر بخواهند دو چیزی كه از یك جنس هستند و وزن آنها معلوم است به یكدیگر صلح كنند، در صورتی صحیح است كه وزن یكی بیشتر از دیگری نباشد، ولی اگر وزن آنها معلوم نباشد، اگر چه احتمال دهند كه وزن یكی بیشتر از دیگری است صلح صحیح است.
مسأله 2272 ـ اگر دو نفر از یك نفر طلبكار باشند، یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبكار باشند و بخواهند طلبهای خود را به یكدیگر صلح كنند، چنانچه طلب آنان از یك جنس و وزن آنها یكی باشد مثلا هر دو ده من گندم طلبكار باشند، مصالحه آنان صحیح است. و همچنین است اگر جنس طلب آنان یكی نباشد مثلا یكی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبكار باشد. ولی اگر طلب آنان از یك جنس و چیزی باشد كه معمولا با وزن یا پیمانه آن را معامله می كنند، در صورتی كه وزن یا پیمانه آنها مساوی نباشد، مصالحه آنان باطل است.
مسأله 2273 ـ اگر از كسی طلبی دارد كه باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار كمتری صلح كند و مقصودش این باشد كه از مقداری از طلب خود گذشت كند و بقیه را نقد بگیرد اشكال ندارد.
مسأله 2274 ـ اگر دو نفر چیزی را با هم صلح كنند، با رضایت یكدیگر می توانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یكی از آنان، حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، كسی كه آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
مسأله 2275 ـ تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده اند می توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق بهم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را كه نقد خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند، ولی كسی كه مال را
[367]
صلح می كند در این سه صورت حق به هم زدن صلح را ندارد امّا در صورتیكه طرف در پرداخت مال المصالحه از حدّ متعارف تأخیر كند یا اینكه شرط شده باشد كه مثلا مال المصالحه را نقد بدهد و طرف به شرط عمل ننماید، در این صورت می تواند صلح را بهم بزند و همچنین در بقیّه صور دیگر كه در احكام خرید و فروش گفته شد می تواند صلح را به هم بزند.
مسأله 2276 ـ اگر چیزی را كه به صلح گرفته معیوب باشد می تواند صلح را به هم بزند، ولی اگر بخواهد تفاوت قیمت صحیح و معیوب را بگیرد محلّ اشكال است.
مسأله 2277 ـ هر گاه مال خود را به كسی صلح نماید و با او شرط كند كه اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم باید چیزی را كه به تو صلح كردم وقف كنی و او هم این شرط را قبول كند، باید به شرط عمل نماید.